Åžam bölgesinden Medine üzerinden Mardin Artuklu'ya yerleÅŸen Åžeyh Hasan-ı Zerraki. Halk, gayet abid ve ibadeti sevmesi gereken Seyid Åžeyh Hasan etrafına toplandı. Halkın bu kadar kısa zamanda ÅŸeyhin toplanması ve büyük bir güç olmaya baÅŸlaması sebebi ile devrin Mardin beyi Emir Artuk Bin Ekseb kendisinden korkmaya baÅŸladı. Artuk Bey, Åžeyh Hasan'ı Mardin kalesinde hapse atmaya karar verdi.
Fakat bu hapis sırasında Åžeyh Hasan'dan zuhur eden bazı olaÄŸanüstü hal ve kerametler. Artuk Beyi korkuttu. Artuk Bey ÅŸeyhin gerçekten bir Allah dostu inandı. Onu hapisten çıkardı. O takip kızı sevdaya tutulmuÅŸ ve delirmiÅŸti. Devrin tabip ve cerrahları onu geliÅŸtirmede aciz kalınca Emir Artuk ÅŸeyhten kızı için dua etmesi ricasında bulundu.
Åžeyh dua etti ve Allah'ın izni ile kız sıhhatine kavuÅŸtu. Artuk Bey Åžeyh Hasan'ın bu kerameti karşısında onun müridi olmaya ve tarikatına girmeye karar verdi. Daha da Ä°leri kızını Åžeyh Hasan'la evlendirdi. Uzun bir müddetten sonra Artuk Bey vefat etti. Halkın da kabul etmesi ile Åžeyh Hasan, Mardin'de bir bölge beyliÄŸine getirildi.
Zirikanlılar dört koldan geliyor;
1-Tercil beyleri
2-Atak beyleri
3-Derzin beyleri
4-Gırdıkan beyleridir.
Seyit Åžeyh Hasan'ın soyunun Ä°mam Ali'ye dayanmaktadır. O'nun seceresine babadan oÄŸula ÅŸu ÅŸekilde verir: Ä°mam El-Murtaza Ali, Hüseyin, Zeynel Abidin, Muhammed El Bakır, Seyit Cafer (Cafer-i Sadık olmalı, SC), Seyit Ä°smail El-Ekber, Seyit Yahya El-Ekna, Seyit Cafer El-Katil, Seyit Tahir, Seyit Ali, Seyit Kasım, Sefil, Seyit Ahmet, Seyit Abdurrahman, Seyit Hasan (Zırkanlılar'ın atası olan Seyit Hasan Zeraki).
Bu soyaÄŸacı Åžeyh Hasan Zeraki ve Zırkanlılar'ın o tariheki inançlarına açıklık getirmektedir. Åžeyh Hasan'ın Ahmet, Süleyman, Kasım, Yusuf ve Hüseyin adlarında beÅŸ oÄŸlu bulunmaktadır. Tercil ve Atak (Hazro ve Lice) 'in bir zaman için Åžeyh Hasan ve burada adlarını verdikleri oÄŸulları tarafından yönetildiÄŸi bilinmektedir.
Zırıkanlıların Yerleşim Yerleri
Zırıkan beylerine baÄŸlı Zırıkanlılar günümüzde sıralanan dağınık yaÅŸamlarına devam etmektedir. Åžanlıurfa merkez, Birecik, Suruç, Siverek, Van, Elazığ, Mardin, Kızıltepe, Siirt, Bitlis, MuÅŸ, Erzurum, Erzincan, Tekman, Karayazı, Hınıs'ın yanı sıra Ä°ran, Irak gibi memleketlerde Zırikanlılar yaÅŸamaktadır. Bugünün dünyanın yerinde dağılmış bir Aileden oluÅŸmaktadır.
ZÄ°RÄ°KANLILARIN ÖNEMLÄ° ÅžAHSÄ°YETLERÄ°
1-KEREMÊ KOLAÄžASI
Hamidiye alayları adına Maku ve qeleni köprüsünde Ferzende, Åžemıkanlı Temır ve Feto ile beraber Ä°ranlılara karşı üstün bir kahramanlık gösteren ve Kerem "kol AÄŸası olarak ün yapan Karayazılı kerem Begé zirkidir, Åžéré Qeleniyé olarak ün yapmıştır, buin amcaoÄŸulları, Av Begdal AÄŸa, Kulixan 'dir .
2-Åžems Bey
Kürdi Åžems Bey adıyla ünlüydü. Ahmet Bey'in oÄŸlu ve Ä°taki imaretinin emiriydi. Çaldıran Savaşı'ndan sonra Osmanlı Devleti'nin himayesine girerek, Tercil Kalesi'ni ele geçirdi.
3-Haydar Bey
Zırki ailesinden Kürt Åžems Bey'in oÄŸlu ve Tercil emiridir. Kanuni Sultan Süleyman'ın fermamyla ba¬basının yerine emir olarak atandı. Uzun süre hükümdarlık yaptı. KumandanMustafa PaÅŸa ile birlikte Åžirvan, Gürcistan ve Van seferlerine katildi. Çaldıran Savaşı sırasındaki diÄŸer Kürt emirleriyle birlikte meÅŸhur oldu.
4-Nasır Bey
Bu Kurdukan (Gırdıkan) emiridir. Nasır Bey ile Åžah Kuli Bey el-Derzeni arasında düÅŸmanlık vardı. Nasır Bey, Åžah Kuli'yi öldürdükten sonra, kendisi de Osmanlı Sultanı'nm emriyle Bolu'da öldürüldü.
